ایمنی آتش سوزی در هر محیطی، اعم از مسکونی، تجاری یا صنعتی، یک نگرانی اساسی است. در این عصر پیشرفت های تکنولوژیکی، به لطف ابزارهای پیچیده ای مانند تابلو برق آتش نشانی یا پنل اعلام حریق، اطمینان از ایمنی افراد و اموال بیش از همیشه قابل دستیابی است. هدف این مقاله بررسی پیچیدگیهای این تابلو برق ها، از اجزای اساسی آنها تا الزامات سازمان آتش نشانی جهت ایمنی آتشسوزی است.
تابلو برق آتش نشانی چیست؟
تابلو برقهای آتش نشانی در سیستم های ضد حریق دارای سیستم اطفاء حریق به کار برده میشوند. در سیستم اطفائ حریق معمولا از آب برای خاموش کردن آتش استفاده میشود. برای ایجاد فشار و کارایی لازم از پمپ های آب در این سیستم استفاده میشود. تابلو برق آتش نشانی برای کنترل و راه اندازی این پمپ ها بکار برده میشوند و در این سیستم نقشی حیاطی را به عهده دارند.
این تابلو ها دستگاههای نسبتا پیچیده ای هستند که برای پاسخ به علائم اولیه آتش سوزی طراحی شده اند. این تابلو ها میتوانند هماهنگ با سیستم اعلام حریق باشند و در صورت بروز آتش سوزی دستورات لازم را از آن سیستم دریافت نموده و سیستم اطفاء رو راهاندازی کنند.
دانلود-ضوابط-بوستر-پمپ-آتش-نشانی 1402.pdf
اهمیت تابلوهای اعلام حریق در ایمنی آتش
اهمیت تابلو برق های اعلام حریق در توانایی آنها برای تشخیص زودهنگام خطرات احتمالی آتش سوزی نهفته است. با انجام این کار، آنها نقش مهمی در کاهش زمان واکنش و کاهش تاثیر آتش سوزی ایفا می کنند.
در نتیجه، تابلو برق آتش نشانی فقط یک قطعه تجهیزات نیست. این نگهبانی است که بیدار می ایستد و آماده است تا زنگ خطر را به صدا درآورد و از جان و مال محافظت کند ...
الزامات سازمان آتش نشانی برای ساخت تابلو برق آتش نشانی
سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران:
مقدمه
رشد روز افزون جمعیت و نیاز به مسکن و همچنین گسترش اماکن اداری، تجاری و غیره درکلان شهر تهران، افزایش ساخت وساز را به دنبال داشته است. با استناد به آمار و ارقام حوادث ارجاع شده به این سازمان، متأسفانه عدم آگاهی از اصول ایمنی ساختمانها و بعضاً کوتاهی افراد مسئول، هرساله حوادث و سوانح تلخ بسیاری را موجب شده و خسارات مالی وجانی فراوانی را به شهروندان محترم تحمیل مینماید.
سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران به عنوان چشم ایمنی شهر، با توجه به رشد حریق و حوادث همه تلاش و سعی خود را معطوف به رعایت نکات ایمنی در معماری، ساختار تاسیسات و دسترسی کاربری های جدید و موجود شهری نموده و امیدواریم همچون گذشته با همکاری تمامی نهادهای ذیربط از جمله سازمان نظام مهندسی، مقررات ملی ساختمان، سازمان ملی استاندارد، شهرداری تهران، مرکزتحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، شاهد توسعه روز افزون ایمنی شهری به ویژه در بخش استاندارد سازه های شهری باشیم.
با توجه به نیاز جدی به رعایت مقررات و ضوابط ایمنی برای عملکرد صحیح سیستم های اعلان و اطفاء حریق، الزامات ارائه شده در این نوشتار با توجه به مقررات ملی ساختمان و مباحث سازمان نظام مهندسی تدوین گردیده است . بدیهی است گردآوری چنین مجموعه هایی هیچگاه خالی از اشکال نبوده و این سازمان امید دارد تا با بررسی بر پیشنهادات وراهنماییهای ارزشمند شما مهندسین و مخاطبین گرامی، با صلاح و بازنویسی این ضوابط، در راستای هرچه بهتر و کامل ترشدن این مجموعه گام بردارد.
کلیه نقشه های ارائه شده در این نوشتار به عنوان نمونه بوده و در صورت طراحی و ارائه نقشه ای جدید می بایست موضوع پیشنهادی به سازمان ارائه و تائیدیه دریافت گردد .
تجهیزات الکتریکی :
وسایل، لوازم، دستگاه ها و مصالحی می باشند که برای تولید، انتقال، توزیع یا مصرف انرژی الکتریکی به کار می روند.
تابلوی برق
محفظه ای که دارای تجهیزات، وسایل الکتریکی مورد نیاز برای تغذیه یا حفاظت و کنترل مدارهای الکتریکی می باشد.
رله
جهت ارسال فرمان قطع یا وصل در اثر عوامل مختلف و خطاهای گوناگون ) از قبیل رله کنترل فاز، رله کنترل بار، رله زمانی یا تایمر
و غیره ... (
کنترل فاز
حفاظت کننده ی موتور در برابر اختلالات ولتاژ ) تشخیص قطع یک یا دو فاز، جابجایی فازها، قطع مدار در صورت متقارن نبودن ولتاژ سه
فاز، افزایش یا کاهش ولتاژ و قطع مدار(
کنترل بار
وسیله ای الکترونیکی برای کنترل اضافه بار )جریان( مصرف کننده های الکتریکی استفاده می گردد .
تایمر
زمانبندی در حالت اتوماتیک ، شمارش زمان و ارسال سیگنال در زمان مناسب می باشد .
ترمینال
جهت انشعاب گیری تجهیزات داخلی تابلو با تجهیزات خارجی مورد استفاده می باشد .
کلیدها
جهت قطع و وصل مدار ) از قبیل کلیدهای سلکتوری، غلتکی، پوش باتون، میکروسوئیچ، فلوترسوئیچ و غیره (
کنتاکتور
برای قطع و وصل، کنترل، فرمان مدار و موارد دیگر با توجه به نوع مصرف کننده مدار استفاده می گردد .
درجه حفاظت
بر اساس استاندارد (IEC60529) برای نفوذپذیری اجسام ذرات معلق در هوا و آب به درون دستگاهها و تجهیزات پارامتری با عنوان IPxx که مخفف عبارت International Protection به معنی ضریب نفوذپذیری می باشد، به این معنا که هر جسم در برابر نفوذ ذرات مایع و جامد وگرد و غبار و... از خود یک نوع حفاظتی دارد که این نوع حفاظت را با یک عدد دو رقمی مشخص می کنند و هرچقدر این عدد بیشتر باشد به این معنی است که آن وسیله حفاظت بهتری نسبت به ذرات دارد.
این عدد دو رقمی در رقم یکان مشخص کننده نفوذپذیری در برابر مایع و در رقم دهگان به معنای میزان نفوذپذیری در برابر ذرات جامد و گرد و غبار می باشد .
رقم دهگان : 0= بدون هیچ گونه حفاظت
1= برای اجسام سخت با قطر بیش از 05 میلی متر حفاظت دارد
2= برای اجسام سخت با قطر بیش از 12 میلی متر حفاظت دارد
3= برای اجسام سخت با قطر بیش از 5 / 2 میلی متر حفاظت دارد
4= دارای حفاظت برای اجسام سخت با قطر بیش از 5 / 1 میلیمتر
5= دارای حفاظت در برابر گرد و غبار ) اما باز هم امکان نفوذ هست که نیازمند فن میباشد (
6= دارای حفاظت بالا ، حتی در برابر گرد و غبار ) بالاترین و کاملترین حفاظت (
رقم یکان : 0= بدون هیچ گونه حفاظت
1= حفاظت در برابر ریزش و پاشش آب به صورت عمود
2= حفاظت در برابر ریزش و پاشش آب نهایتا تا زاویه 15 درجه نسبت به عمود
3= حفاظت در برابر ریزش و پاشش آب نهایتا تا زاویه 60 درجه نسبت به عمود
4= دارای حفاظت در برابر پاشش آب از هر سو
5= دارای حفاظت در برابر نفوذ پذیری آب با فشار ) فشار 30 کیلو پاسکال / سطح مقطع نازل 6.3 میلی متر(
6= دارای حفاظت در برابر نفوذ پذیری آب با فشار ) فشار 100 کیلو پاسکال / سطح مقطع نازل 12.5 میلی متر(
7= حفاظت حتی در برابر غوطه ور شدن در آب تا عمق 1 متر
8= حفاظت در برابر فرورفتگی در زیر آب با عمق مشخصی
برای مثال IP64 :
رقم اول 6 مشخصه غیر قابل نفوذ در برابر گرد و غبار
رقم دوم 4 مشخصه حفاظت در برابر پاشش آب از هر سو
کلید مینیاتوری (Miniature Circuit Breaker -MCB )
هنگام بروز شرایط غیر طبیعی شبکه، شامل اضافه بار)عبور جریان غیر مجاز( و همچنین اتصال کوتاه، جریان را در مدار الکتریکی قطع می نماید و از نوع کاربرد به تیپ های ذیل تقسیم می شوند :
- Type B ) روشنایی(
- Type C )موتوری(
- Type D )ترانسفورماتوری(
- Type K )قدرت(
- Type Z )بسیار حساس(
چراغ سیگنال
چراغ های سیگنال وضعیت خاموش و یا روشن بودن تجهیزات الکتریکی را نمایش می دهند .
شینه
برای اتصال تجهیزات الکتریکی ) توزیع فاز، نول، ارت ( درون تابلو مورد استفاده قرار می گیرند .
داکت
به منظور حفظ و نگهداری سیم مورد استفاده قرار می گیرد .
حروف و شماره
جهت تفکیک و شناسایی سیم ها، کابل ها و … بر اساس نقشه دیاگرامی کاربرد دارند.
سر سیم
جهت اتصال مطمئن و سریع به یک تجهیز الکتریکی از سرسیم های روکش دار استفاده می گردد .
بست های کمربندی پلاستیکی
به منظور دسته بندی و فرم دهی سیم ها و یا کابل های الکتریکی کاربرد دارند .
کفپوش عایق
به منظور جلوگیری از خطر برق گرفتگی در مکان هایی که اشخاص با تجهیزات برقی سر و کار دارند مورد استفاده قرار می گیرد .
گلند
وسیلهای است پلاستیکی، پلیمری، فلزی در اندازههای متفاوت جهت اتصال کابل به جعبه تقسیم به منظور جلوگیری از آسیب دیدگی، پارگی، آبندی کامل محل اتصال در برابر نفوذ رطوبت و گازهای قابل اشتعال به درون جعبه تقسیم و در مجموع به منظور جلوگیری از آسیب دیدن )بریدگی( کابل توسط لبه های تیز فلزی در روزنه های ورودی کابل ها استفاده میشود .
براس بوش
جهت اتصال لوله فولادی به تابلو برق و یا جعبه تقسیم استفاده می شود .
الزامات طراحی و اجرا
-1 کلیه تابلوها از ورق فولادی به ضخامت حداقل 5 / 1 میلی متر ) جعبه تابلو و اسکلت داخلی جهت نصب تجهیزات( ساخته شوند
-2 کلیه تابلو ها باید شامل قفل، لولا، صفحه ی مطالعه ی نقشه )جیب نقشه(، صفحه ی محافظ از جلو، گوشواره ها و رنگ آمیزی
با رنگ مایع کوره ای )پخته( باشد .
-3 فضای داخل تابلو باید به گونه ای طراحی گردد که جهت بازرسی، تعمیرات، دسترسی به لوازم و تجهیزات و شینه ها، به سهولت انجام پذیرد و امکان توسعه حداقل 15 % داشته باشد.
-4 تابلو باید در محل هایی مناسب نصب گردد که خطر بروز حریق و انفجار وجود نداشته باشد .
-5 درب تابلو باید دارای نوار لاستیک بوده و با استفاده از شینه مسی به شینه ارت متصل شود .
-6 تابلو می بایست دارای مشخصه درجه حفاظت حداقل IP64 باشند .
-7 روی درب تابلو می بایست علامت احتیاط نصب گردد .
-8 تابلو باید مجهز به روشنایی داخلی گردد .
-9 به لحاظ جلوگیری از صدمات احتمالی قسمت های نصب تجهیزات اصلی کنترل، اندازه گیری و محل ورود و خروج کابل ها از گلند ) Cable gland( و برای لوله های فولادی از براس بوش برنجی (brass bush) استفاده گردد.
-10 کلیه اتصالات الکتریکی با استفاده از سرسیم و کابل شو انجام شود .
-11 کابل های عبوری در مسیر تردد افراد می بایست از لوله فولادی عبور داده شوند .
-12 نسبت قطر داخلی لوله به قطر دسته سیم و کابل ها می بایست حداقل 3 / 1 ) یک و سه دهم ( باشد .
-13 بست های لوله های روکار باید دو پیچه و حدود 6 میلی متر لوله را از دیوار یا سقف فاصله برقرار کند .
-14 تغییر نوع لوله از فولادی به پلاستیکی بدون جعبه تقسیم مناسب ممنوع می باشد .
-15 استفاده از نوار چسب در اتصالات اکیدا ممنوع می باشد .
-16کابل ها به صورت یکپارچه اجرا گردد.
-17 سیم های مورد استفاده تا مقطع به قطر 10 میلی متر از نوع تک مفتولی و از آن بالاتر از نوع چند مفتولی باشند، در صورت استفاده از سیم های افشان بجای مفتول می بایست سرسیم ها جهت اتصالات لحیم کاری یکپارچه و یا از سرسیم های مخصوص استفاده گردد.
-18 مدت زمان تایمر می بایست حداقل 10 دقیقه باشد .
-19 تابلو مجهز به کفپوش عایق با ضخامت حداقل 4 میلی متر گردد .
-20 رله های کنترل فاز و یا کنترل بار می بایست مجهز به چراغ سیگنال هشدار برروی تابلو گردند .
-21 کلیه تجهیزات، کد گذاری شده و دارای برچسب باشد .
-22 لولاهای تابلو، گالوانیزه و از نوع سه تکه باشند .
-23 تجهیزات مورد استفاده می بایست از کیفیت مرغوب و دارای استاندارد ملی، اروپایی و یا بین المللی برخوردار گردد .
-24 هررشته سیم نول و یا ارت باید مستقل به شینه مربوطه خود در تابلو متصل شود. انشعاب سیم ها به تابلو مجاز نمی باشد.
-25 بدنه تابلو می بایست به سیستم ارت متصل گردد .
-26 کلیدهای مینیاتوری می بایست از تیپ C موتوری باشد .
-27 انشعابات کلیه ی مسیرهای جریان می بایست از خروجی کلید اصلی تابلو باشد.
-28 تابلوهای پمپ می بایست به سیستم اعلان حریق ) Fault-Fire ( متصل گردند . )مطابق نقشه(
-29 رنگ کلیه سیم کشی ها باید مطابق جدول ذیل باشد .
کاربرد | رنگ سیم |
---|---|
فاز 1 | قرمز |
فاز 2 | زرد |
فاز 3 | مشکی |
هادی خنثی | آبی روشن |
هادی حفاظتی | سبز / زرد |
طراحی تابلو برق آتش نشانی و نمونه نقشه :
در ادامه این مطلب نمونه هایی از نقشه تابلو برق آتش نشانی رو میتونید ببینید. در این نقشه ها روش هخای راه اندازی مستقیم و ستاره مثلث به تفکیک آورده شده است. همچنین برای هر یک از این سیستم های راه اندازی نقشه های مدار فرمان و قدرت رو میتونید ببینید. البته در نظر داشته باشید که کلیه نقشه های ارائه شده در این نوشتار به عنوان نمونه بوده و در صورت طراحی و ارائه نقشه ای جدید می بایست موضوع پیشنهادی به سازمان ارائه و تائیدیه دریافت گردد .
نمونه نقشه جانمایی و چیدمان تابلو برق آتش نشانی :
:
نقشه مدار فرمان تابلو آتش نشانی با روش راه اندازی ستاره مثلث:
نقشه مدار قدرت با روش راه اندازی مستقیم:
نقشه مدار فرمان تابلو آتش نشانی با روش راه اندازی مستقیم:
نمونه مدار پیشنهادی برای جوکی پمپ و چراغ سیگنال:
نماد تجهیزات مورد استفاده:
---
پیام سفارشی:
از شما برای خوندن مقاله ما در مورد تابلو برق آتش نشانی متشکریم. ایمن بمانید و ایمنی آتش را در محیط اطراف خود در اولویت قرار دهید. برای هر گونه سؤال یا کمک، با ما تماس بگیرید.