تابلو برق الکتروموتور و پمپ‌های سه فاز و تکفاز
از آنجایی که بخش عظیمی از مصارف انرژی همه خونه ها ، کارخونه ها و مراکز تجاری و اداری و .... رو انرژی برق تامین میکنه به طبع طیف گسترده‌ای از لوازم برقی هارو همه جا استفاده می‌کنیم. الکترو موتورها یکی از این وسایل برقی پر کاربرد هستن که تقریبا همه جا استفاده می‌شوند.
برای استفاده از این پمپ‌ها ما به تابلو برق هایی نیاز پیدا می‌کنیم که هم قطع و وصل و راه‌اندازی این پمپ هارو برامون انجام بده و هم این پمپ هارو حفاظت کنند. برای راه اندازی الکتروپمپ ها روش های مختلف وجود دارد ما در این مقاله بیشتر روش راه اندازی مستقیم و یا تک ضرب و تا حدودی سیستم ستاره مثلث مورد برسی قرار میدیم. البته ما مقاله کاملی رو در مورد تابلو برق ستاره مثلث انتشار دادیم که میتونید مطالعه کنید و دید کاملی بددست بیارید.
در تصویر پایین شما نمونه نقشه راه اندازی تابلو برق تک ضرب رو میتونید بیینید.
فایل PDF دانلودی این مطلب : تابلو برق الکتروپمپ 01.pdf
ساخت تابلو برق الکتروموتورها :
اولین قدم در طراحی و ساخت تابلو برق پمپ ها خواندن پلاک پمپ و بدست آوردن اطلاعات اولیه است. توان موتور، جریان نامی، ولتاژ، نحوه‌ی اتصال (ستاره – مثلث – مستقیم)، تعداد دور در دقیقه، تمامی این اطلاعات روی پلاک حک شده است. مهمترین مورد برای الکتروموتور توان موتور (P) که به KW می‌باشد، که با داشتن این مطلب میتوانیم تمامی لوازم مورد نیاز برای راه اندازی موتور را محاسبه کنیم. نمونه ای از پلاک پمپ رو در عکس زیر می‌توانید ببینید.
طراحی تابلو برق الکترو موتور:
طراحی تابلوی تک ضرب مستلزم در نظر گرفتن دقیق کلیه تجهیزات مختلف برای اطمینان از عملکرد ایمن و کارآمد تجهیزات الکتریکی است. استارت تابلوی تک ضرب یک سیستم بسیار ساده است، بدون هیچ تجهیز راه اندازی پیچیده میانی . در تصویر زیر میتونید کلیه تجهیزات و مدار یک تابلو تک ضرب رو با حفاظت کنترل فاز و بیمتال ببینید.
اجزای اصلی این سیستم شامل کنتاکتورها، رله‌های اضافه بار (بیمتال)، فیوزهای قدرت و فرمان، شستی های استارت استوپ یا کلید های سلکتوری و چراغ های سیگنال برای نمایش وضعیت و کنترل فاز برای محافظت از موتور .
یکی از جنبه های مهم طراحی تابلوی تک ضرب ، انتخاب درست اجزای مناسب و اندازه گیری صحیح آنها برای بار موتور مورد نظر است. این شامل انتخاب رنج درست کنتاکتور، بیمتال بر اساس درجه قدرت موتور و ویژگی های الکتریکی است. انتخاب و هماهنگی مناسب این قطعات به طور مستقیم بر قابلیت اطمینان و ایمنی تابلو برق تأثیر می گذارد.
علاوه بر این، چیدمان و سیم کشی داخل تابلو برق هم نقش اساسی در عملکرد کارآمد و عیب یابی دارد. چیدمان منطقی اجزا، زدن برچسب به آنها و پیروی از روش های توصیه شده سیم کشی برای به حداقل رساندن احتمال خطا و ساده سازی فعالیت های تعمیر و نگهداری بسیار مهم است. فضای کافی برای توسعه های آینده و دسترسی آسان به اجزای حیاتی نیز باید در مرحله طراحی در نظر گرفته شود. در تصویر زیر میتونید مدار قدرت و فرمان تابلو تک ضرب رو ببینید.
انواع تابلو برق راه اندازی الکتروموتورها و الکترو پمپ‌ها :
1) راه اندازی تک ضرب (تابلو برق تک ضرب)
تابلو برق تک ضرب یا را اندازی مستقیم ، برای راه اندازی و کنترل موتورهای الکتریکی با توان پایین (معمولا تا 5.5 کیلو وات) استفاده می شود. سیستم راه اندازی تک ضرب روشی ساده و رایج است که در آن موتور بدون هیچ وسیله واسطه ای به طور مستقیم به منبع تغذیه متصل می شود. تابلو برق تک ضرب از یک کنتاکتور ، رله های اضافه بار (بیمتال) و مدار فرمان تشکیل شده است.
هدف اصلی تابلو برق تک ضرب :
ایجاد ارتباط مستقیم بین موتور و منبع تغذیه است که به موتور اجازه می دهد تا با بار کامل راه اندازی و کار کند. هنگامی که دکمه استارت فشار داده میشود، بوبین کنتاکتور عمل کرده و مدار بسته می شود و برق موتور را تامین می‌کند. بیمتال وظیفه محافظت از موتور در برابر جریان بیش از حد را با قطع مدار در صورت بروز خطا یا شرایط اضافه بار بر عهده دارد.
مزیت و معایب تابلو برق تک ضرب :
این تابلو برق ها به طور گسترده در صنعت بر ای موتورهایی که با بار ثابت کار میکنند و نیازی به کنترل سرعت ندارد استفاده می شوند. این تابلو برق ها به دلیل سادگی، قابلیت اطمینان و مقرون به صرفه بودن شناخته شده اند. با این حال، باید توجه داشت که استارت‌های مستقیم می‌توانند جریان هجومی بالایی در هنگام راه‌اندازی موتور ایجاد کنند، که ممکن است در کاربردهای خاصی مورد توجه قرار گیرد. به طور کلی، تابلو تک ضرب یک راه حل ساده و کارآمد برای راه اندازی و کنترل موتورهای الکتریکی . تابلو برق تک ضرب متداول ترین نوع راه اندازی است و برای الکتروموتورهای تکفاز و سه فاز با توان کمتر از ۱۱ کیلو وات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- قطعات لازم برای تابلو برق موتورهای تک فاز:
1. فیوز محافظ (میتواند فیوز کاردی، مینیاتوری، کلید حرارتی و… باشد)
2.بیمتال ( کلید حرارتی )
3. کنتاکتور
- قطعات لازم برای تابلو برق موتورهای سه فاز تک ضرب :
1. فیوز محافظ (میتواند فیوز کاردی، مینیاتوری، کلید حرارتی و… باشد)
2. کنتاکتور
3. بی متال ( کلید حرارتی )
4. کنترل فاز
نکات مهمی که هنگام طراحی باید به آنها توجه داشت :
1. کلید محافظ بسته به نوع و کارکرد موتور، معمولا از ۱٫۵ تا ۲ برابر جریان موتور، بالاتر گرفته میشود.
2. به طور کلی اگر به روشهای فرمولی، محاسبه می‌کنید احتمال کمی تفاوت با جدول وجود دارد که میتواند به خاطر دلایل زیر باشد :
کسینوس فی – جریان اولیه و راه انداز موتورها (درمصارف مختلف جریانها فرق میکنند) – نوسان ولتاژ – دور موتور – ولتاژی که در جدول محاسبه شده ( 400 یا 380) و…
3. کنتاکتور را به علت کارکرد بالا (قطع و وصل زیاد) باید حتی المقدور ۱٫۵ تا ۲ رنج نسبت به نوع کارکرد و تعداد ضربات آن بالاتر در نظر گرفت.
2) راه اندازی دو ضرب (ستاره – مثلث)
برای کم کردن جریان راه انداز موتورهای با قدرت بالا استفاده میشود. که ابتدا موتور به حالت ستاره شروع بکار می‌کند و پس از رسیدن به دور نامی خود، به حالت مثلث در می‌آید.
برای مشخص شدن این نوع اتصال باید به پلاک موتور توجه کرد.
~۲۲۰/۳۸۰ بصورت ستاره – مثلث
~۳۸۰/۶۶۰ بصورت ستاره – مثلث
~۳۸۰ بصورت ستاره – مثلث
~۶۶۰ بصورت ستاره – مثلث
قطعات لازم برای موتورهای ستاره – مثلث (کنتاکتوری) :
1. کنتاکتور ۳ عدد
2. بی متال ( کلید حرارتی )
3. کنترل فاز
4. تایمر
5. فیوز محافظ (میتواند فیوز کاردی، مینیاتوری، کلید حرارتی و … باشد)
هنگام طراحی به چند موارد باید توجه داشت :
1. بهتر است برای محافظت، از کلید حرارتی (برای حفاظت کل مدار) و هم بیمتال، (برای حفاظت خط اصلی) استفاده شود.
2. در مدارات ستاره – مثلث، جریان کل موتور، روی دو خط : “اصلی و مثلث”، تقسیم میشود یعنی هر خط ۰٫۵۸ آمپر کل جریان موتور را تحمل می‌کند. کلید محافظ (فیوز) حدودا ، ۲٫۲ برابر توان (kw) موتور باشد.
3) راه اندازی نرم (کنترل دور، سافت استارتر)
در برخی از موارد ضربه ناشی از استارت اولیه ممکن است به سیستم صدمه بزند. یا نیاز به کنترل دور موتور باشد، به همین خاطر از راه اندازی نرم استفاده می شود. این نوع راه اندازی توسط درایو های و سافت استارتر انجام میشود.
